زگیل تناسلی؛ علل، درمان و راه های انتقال

زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی در ناحیه تناسلی است که معمولاً بر اثر ویروسی به نام HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) ایجاد می‌شود. این ویروس از طریق تماس پوستی، به‌ویژه در زمان رابطه جنسی، منتقل می‌گردد. اهمیت زگیل تناسلی در این است که اگرچه در بیشتر موارد بدون درد و خوش‌خیم است، اما برخی از گونه‌های ویروس HPV می‌توانند زمینه‌ساز بیماری‌های جدی‌تر از جمله سرطان دهانه رحم، واژن یا آلت تناسلی شوند. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع این ضایعات اهمیت بالایی دارد.

زگیل‌های تناسلی ممکن است بسیار کوچک، هم‌رنگ پوست و بدون علائم باشند، اما در برخی افراد به شکل برجستگی‌های قابل مشاهده در ناحیه تناسلی ظاهر می‌شوند. مراجعه منظم به پزشک متخصص زنان یا اورولوژیست برای معاینه و بررسی نوع ویروس، بهترین راه برای کنترل و پیشگیری از عوارض احتمالی است. واکسن HPV یکی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از بروز زگیل تناسلی و سرطان‌های مرتبط با آن است. رعایت بهداشت فردی، استفاده از وسایل محافظتی در رابطه جنسی و پرهیز از روابط پرخطر نیز نقش بسیار مهمی در جلوگیری از انتقال این ویروس دارد.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی پوستی در ناحیه تناسلی است که به‌وسیله ویروسی به نام HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) ایجاد می‌شود. این ویروس معمولاً از طریق تماس مستقیم پوستی، به‌ویژه در حین رابطه جنسی منتقل می‌گردد. زگیل‌ها ممکن است به صورت برجستگی‌های کوچک، نرم و هم‌رنگ پوست در ناحیه تناسلی، مقعد یا حتی اطراف آن ظاهر شوند. گاهی آن‌قدر کوچک هستند که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند و تنها در معاینه پزشک تشخیص داده می‌شوند.
زگیل تناسلی در بیشتر موارد خوش‌خیم است و خطر فوری برای سلامت ندارد، اما در برخی موارد می‌تواند نشانه وجود نوع پرخطر ویروس HPV باشد که با سرطان دهانه رحم یا سایر سرطان‌های دستگاه تناسلی ارتباط دارد.

علت زگیل تناسلی مردان و زنان

اصلی ترین دلیل انتقال ویروس زگیل تناسلی، رابطه جنسی با فرد ناقل این بیماری است؛ البته در بسیاری از اوقات فرد ناقل ممکن است علائم این بیماری را نشان ندهد. چرا که ویروس اچ پی وی ممکن است تا چند ماه به صورت پنهان در بدن وجود داشته باشد.

عامل	توضیح
عفونت با ویروس HPV	اصلی‌ترین علت ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی
رابطه جنسی بدون محافظ	رایج‌ترین راه انتقال ویروس بین افراد
ضعف سیستم ایمنی	احتمال فعال شدن ویروس در بدن را افزایش می‌دهد
داشتن شرکای جنسی متعدد	یکی از عوامل پرخطر برای ابتلا به HPV
عدم رعایت بهداشت فردی	می‌تواند زمینه را برای گسترش ویروس فراهم کند
سیگار و استرس زیاد	موجب تضعیف بدن و افزایش خطر بروز زگیل می‌شود

علائم وجود ویروس HPV و زگیل تناسلی

زگیل تناسلی معمولا به صورت ضایعات گوشتی سفت و برجسته در اطراف ناحیه تناسلی و مقعد دیده می شود. اگر بیشتر از یک زگیل در این نواحی بدن وجود داشته باشد خبر از عدم رسیدگی به موقع آن دارد. چرا که در صورت عدم درمان به موقع، زگیل تناسلی گسترش و افزایش خواهد یافت و عوارض آن تشدید خواهد شد.

در صورت داشتن رابطه جنسی دهانی، زگیل تناسلی در دهان و حنجره نیز ممکن است رشد و گسترش پیدا کند.

علائم ویروس HPV و زگیل تناسلی در مردان و زنان :

• ظاهر شدن برجستگی‌های نرم و هم‌رنگ پوست در ناحیه تناسلی یا اطراف مقعد
• زگیل‌هایی با شکل صاف یا گل‌کلمی (ممکن است تکی یا چندتایی باشند)
• خارش یا سوزش خفیف در ناحیه تناسلی
• ترشحات غیرطبیعی از واژن یا مجرای ادرار
• احساس ناراحتی هنگام رابطه جنسی
• خونریزی خفیف بعد از تماس جنسی یا لمس زگیل
• در برخی موارد بدون هیچ علامت ظاهری (ویروس در بدن فعال اما پنهان است)
• در زنان: احتمال وجود زگیل یا تغییر سلولی در دهانه رحم که فقط با معاینه پزشک و آزمایش پاپ اسمیر یا کولپوسکوپی مشخص می‌شود
• در مردان: ایجاد زگیل روی آلت تناسلی، بیضه‌ها یا اطراف مقعد
• در موارد نادر: بروز زگیل در دهان یا گلو در اثر تماس دهانی آلوده

خطرات زگیل تناسلی

همواره بین برخی از انواع ویروس HPV و بروز سرطان ارتباط مستقیمی وجود داشته است.

عدم پیشگیری و درمان به موقع زگیل تناسلی سبب زمینه سازی برای بروز سرطان های گردن رحم، واژن و ولو در زنان می شود. ویروس HPV در بدن مردان نیز می تواند مسبب بروز سرطان پروستات شود.

سرطان های مقعد، دهان و حنجره بر اثر زگیل تناسلی هم در مردان و هم در زنان، اتفاق افتاده است.

بهتر است زنان برای اطلاع یافتن از وجود ضایعات بدخیمی که بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی ممکن است ایجاد شود، انجام آزمایشات پاپ اسمیر را جدی بگیرند.

روش های جلوگیری از ایجاد زگیل تناسلی

واکسن

تاثیرات واکسن گارداسیل برای پیشگیری از ایجاد زگیل تناسلی و سرطان هایی که بر اثر این ویروس ممکن است بروز پیدا کنند، واکسنی چهارگانه به نام گارداسیل وجود دارد که در سه نوبت تزریق می شود.

استفاده از واکسن گارداسیل برای زنان از ۹ سالگی و مردان از ۱۲ سالگی توصیه می شود. ولی مردان تا ۲۶ سالگی و زنان تا ۳۵ الی ۴۰ سالگی باید از این واکسن استفاده کنند.

سال ۲۰۱۸ سازمان بهداشت جهانی برای مبارزه با ویروس اچ پی وی، فراخوانی نمود و به موجب آن واکسن گارداسیل در ۸۰ کشور دنیا به طور رایگان در دسترس مردم قرار گرفت.

استفاده از کاندوم هنگام مقاربت جنسی

البته کاندوم زمانی می تواند مانع انتقال ویروس اچ پی وی شود که زگیل تناسلی در ناحیه ای قرار گرفته باشد که پوست آن توسط کاندوم پوشیده شود. در غیر این صورت وجود داشتن زگیل تناسلی و ویروس در ناحیه ای که کاندوم، آن را پوشش نمی دهد احتمال انتقال بالا می رود.

شستشو و ضدعفونی اندام جنسی

شستشوی اندام جنسی با آب و محلول شست و شوهای بهداشتی پس از مقاربت جنسی برای از بین بردن احتمال انتقال ضروری است.

زگیل تناسلی و بارداری

رشد و تکثیر زگیل های تناسلی در دوران بارداری امکان خواهد داشت اما بدانید که با استفاده از داروهای تجویز شده از سوی پزشک می توانید به راحتی درمان نمایید. احتمال ظاهر شدن برای اولین بار وجود خواهد داشت و گاها ممکن است پس از مدتی مجدد بازگشت داشته باشد.

احتمال انتقال به نوزاد پس از تولد بسیار نادر است اما می تواند سبب ایجاد عفونت در گلو و ناحیه تناسلی نوزاد گردد.

چگونه زگیل تناسلی منتقل می شود؟

زگیل تناسلی توسط ویروسی به نام HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) منتقل می‌شود که از طریق تماس مستقیم پوستی، به‌ویژه در هنگام رابطه جنسی، از فرد آلوده به فرد سالم سرایت می‌کند. این انتقال می‌تواند از طریق رابطه واژینال، مقعدی یا حتی دهانی رخ دهد. نکته مهم این است که ویروس HPV می‌تواند حتی در صورت نبود زگیل قابل‌مشاهده نیز منتقل شود، چون ممکن است فرد آلوده بدون هیچ علامتی حامل ویروس باشد. استفاده نکردن از وسایل محافظتی مانند کاندوم و داشتن شرکای جنسی متعدد، احتمال انتقال را چند برابر افزایش می‌دهد.

همچنین تماس پوستی مستقیم با نواحی آلوده (مثل لمس یا تماس دهانی) می‌تواند موجب انتقال ویروس شود، حتی بدون رابطه جنسی کامل. در موارد نادر، ویروس ممکن است از طریق ابزارهای شخصی آلوده مثل حوله یا تیغ اصلاح نیز منتقل شود. در زنان باردار، احتمال انتقال ویروس به نوزاد هنگام زایمان طبیعی وجود دارد، هرچند این مورد نادر است. بهترین روش پیشگیری از انتقال HPV، رعایت بهداشت فردی، پرهیز از روابط پرخطر و تزریق واکسن HPV است که از شایع‌ترین انواع ویروس محافظت می‌کند.

راه های انتقال زگیل تناسلی

• از طریق تماس پوست، از جمله رابطه جنسی واژن و مقعد
• استفاده مشترک از ابزارهای جنسی
• رابطه دهانی که البته بسیار کم اتفاق می افتد

راه های که زگیل تناسلی انتقال نمی یابد

• بوسیدن
• استفاده مشترک از حوله، کارد وچنگال، لیوان

روش انتقال	توضیح
تماس مستقیم پوستی در رابطه جنسی	اصلی‌ترین و رایج‌ترین روش انتقال ویروس HPV
رابطه جنسی دهانی یا مقعدی	احتمال انتقال ویروس حتی بدون زخم یا خونریزی وجود دارد
تماس با نواحی آلوده بدن	لمس پوست یا ترشحات آلوده می‌تواند ویروس را منتقل کند
وسایل شخصی آلوده (به‌ندرت)	حوله یا تیغ مشترک ممکن است عامل انتقال باشد
انتقال از مادر به نوزاد	در هنگام زایمان طبیعی در موارد خاص ممکن است رخ دهد

چگونه می توان از انتفال زگیل تناسلی جلوگیری کرد؟

روش ها مختلفی برای جلوگیری از انتقال زگیل تناسلی وجود دارد که عبارت است از:

• استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی. اگر برای محافظت از کاندوم استفاده نکنید ممکن است ویروس از روی پوست انتقال یابد.
• در طول درمان از برقراری رابطه جنسی پرهیز کنید.
• عدم استفاده مشترک از ابزارهای جنسی: اگر می خواهید مشترکا از آن ها استفاده کنید، قبل از استفاده آنها را بشویید یا از کاندوم جدید استفده کنید.

زگیل تناسلی و سرطان

زگیل های تناسلی سرطانی نیستند و باعث ابتلا به سرطان نمی شوند. جالب است بدانید که واکسن HPV  در انگلیس به دختران و پسران ۱۳ تا ۱۲ به منظور جلوگیری از سرطان دهانه رحم و زگیل تناسلی زده می شود.

علت عود مجدد زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی از طریق ویروس HPV انتقال می یابد و دارای انواع مختلفی می باشد، احتمال آنکه ویروس HPV بر روی پوست باقی بماند و مجدد عود کند وجود خواهد داشت. زگیل های تناسلی بدون درمان از بین نمی روند و احتمال دارد درمان ماه ها به طول انجامد، لذا احتمال عود مجدد وجود دارد.

درمان زگیل تناسلی

زگیل تناسلی معمولاً بر اثر ویروس HPV ایجاد می‌شود و درمان آن بستگی به نوع، اندازه و محل زگیل‌ها دارد. نکته مهم این است که درمان‌ها می‌توانند ضایعات پوستی را از بین ببرند، اما ویروس HPV ممکن است در بدن باقی بماند. به همین دلیل، پیگیری منظم با پزشک متخصص و رعایت مراقبت‌های بهداشتی نقش مهمی در جلوگیری از عود مجدد دارد. در ادامه، روش‌های مختلف درمان زگیل تناسلی را بررسی می‌کنیم 👇

درمان دارویی زگیل تناسلی

در موارد خفیف، پزشک معمولاً از داروهای موضعی برای از بین بردن زگیل‌ها استفاده می‌کند. کرم‌هایی مانند پودوفیلین، ایمی‌کیمود (Aldara) یا اسید تری‌کلرواستیک (TCA) با تجویز پزشک به‌صورت کنترل‌شده روی ضایعات استفاده می‌شوند. این داروها باعث خشک شدن و از بین رفتن تدریجی زگیل می‌شوند. مصرف خودسرانه این داروها ممنوع است، چون ممکن است باعث تحریک شدید پوست شود.

درمان فریز کردن (کرایوتراپی)

در روش کرایوتراپی، پزشک با استفاده از نیتروژن مایع زگیل‌ها را منجمد می‌کند تا سلول‌های آلوده از بین بروند. این روش یکی از رایج‌ترین درمان‌هاست و معمولاً برای زگیل‌های سطحی و متوسط استفاده می‌شود. ممکن است پس از چند جلسه درمان، تمام زگیل‌ها از بین بروند. دوران نقاهت آن کوتاه است و درد زیادی ندارد.

درمان با لیزر

در مواردی که زگیل‌ها بزرگ، متعدد یا مقاوم به درمان‌های دیگر باشند، لیزر درمانی گزینه مؤثری است. لیزر با انرژی بالا بافت آلوده را سوزانده و از بین می‌برد. این روش تحت نظر پزشک متخصص و در شرایط استریل انجام می‌شود. مزیت آن این است که دقت بالایی دارد و زگیل‌ها را از عمق پوست حذف می‌کند.

درمان با جراحی کوچک (برداشتن زگیل)

در برخی موارد خاص، به‌ویژه زمانی که زگیل‌ها بسیار بزرگ یا عمیق هستند، پزشک ممکن است آن‌ها را با روش جراحی ساده بردارد. این روش معمولاً در محیط کلینیک و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. دوران بهبودی آن کوتاه است و زگیل‌ها بلافاصله حذف می‌شوند.

واکسن HPV برای پیشگیری از بازگشت

یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از بازگشت زگیل تناسلی، تزریق واکسن HPV است. این واکسن از شایع‌ترین انواع ویروس پاپیلومای انسانی محافظت می‌کند و هم برای زنان و هم برای مردان توصیه می‌شود. حتی افرادی که قبلاً مبتلا شده‌اند، با تزریق واکسن می‌توانند از ابتلای مجدد به سایر انواع ویروس جلوگیری کنند.

دکتر شبنم سالمی بهترین دکتر زنان برای عفونت، با استفاده از روش های جدید درمان و حمایت های دقیق و پیگیرانه، آمادگی ارائه انواع خدمات در زمینه شناسایی، درمان و واکسن های ویروس HPV و زگیل تناسلی را دارد. سوابق درخشان کاری ایشان، گواه این مدعا است. درمورد چسبندگی رحم بیشتر بدانید.

روش های درمان زگیل تناسلی

• کرم یا سرم: معمولا این کرم یا سرم ها چند بار در هفته و به مدت چند هفته استعمال می شوند، اما در برخی موارد ممکن است لازم باشد برای استعمال آن ها به پزشک مراجعه کنید تا توسط پزشک انجام شود.
• جراحی: پزشک برای از بین بردن زگیل ها، ممکن است آن ها را بریده، سوزانده و یا از لیزر استفاده کند.
• فریز کردن: فریز کردن زگیل تناسلی ممکن است طی چند مرحله تکرار می شود، که با درد همراه است.

کارهای که بایستی درزمان درمان انجام گردد

• اگر شما باردار هستید یا به قصد باردار شدن دارید، به پزشک اعلام کنید، زیرا ممکن است برخی روش های بارداری برای شما مناسب نباشند.
• در طول درمان از مصرف صابون معطر، شامپو بدن و یا محصولات شستشو خودداری کنید زیرا ممکن است باعث تحریک پوستتان شوند.
• از پزشک یا پرستار در مورد تأثیر درمان بر روی کاندوم، دیافراگم و یا کاپ بهداشتی سوال کنید.

کارهای که نبایست درزمان درمان انجام گردد

• برای درمان زگیل از داروهای داروخانه استفاده نکنید. ممکن است بعضی از داروها برای درمان زگیل تناسلی ساخته نشده باشند.
• سیگار نکشید. در صورت سیگار نکشیدن، بسیاری از روش های درمانی زگیل تناسلی بهتر عمل می کنند.
• تا زمان از بین رفتن زگیل تناسلی از رابطه جنسی پرهیز کنید، اما اگر رابطه جنسی دارید، همیشه از کاندوم استفاده کنید.

کلام آخر

واکسن HPV تنها قادر به جلوگیری از عفونت HPV است و عفونت را درمان نمی کند. برای بهترین محافظت، دختران و پسران باید قبل از اینکه در معرض HPV و عفونت جنسی قرار گیرند، واکسینه شوند.